Danuta Górecka, Anna Jędrusek-Golińska
Katedra Technologii Gastronomicznej i Żywności Funkcjonalnej
Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Według Vicentini i in. [59] wśród konsumentów można wyróżnić ich cztery różne kategorie osób, którzy w różny sposób postrzegają produkty funkcjonalne. Pierwsza grupa reprezentuje kategorię „niedoinformowanych konsumentów”. Osoby te w większości należą do grupy wiekowej 50-64 lata (51%), charakteryzującej się średnim poziomem wykształcenia i przewagą niskiego lub średniego dochodu. Konsumenci twierdzą, że nie znają tych „nowych” produktów i nigdy ich nie kupili. Są niedoinformowani i nie przywiązują wagi do relacji między jedzeniem a zdrowiem. Druga grupa jest określana jako „konsumenci zaniepokojeni swoim zdrowiem”. Do grupy tej należą osoby w średnim wieku (49 lat), o wysokim poziomie wykształcenia i dochodów. Są to konsumenci, którzy znają kategorie żywności funkcjonalnej i ją nabywają. Uważają, że stosowanie diety nie jest wystarczające dla zapewnienia odpowiednich korzyści zdrowotnych i dlatego zachodzi potrzeba uzupełnienia diety o skoncentrowane składniki odżywcze. Trzecią grupę stanowią tzw. „świadomi konsumenci”. Są to osoby w wieku około 40 lat z wyższym poziomem wykształcenia (63% to absolwenci szkół wyższych), a ich dochody są powyżej średniej. Konsumenci ci są mocno przekonani o rzeczywistych korzyściach wynikających ze spożycia żywności funkcjonalnej. Ostatnia grupa to „konsumenci, którzy nie są świadomi stanu swojego zdrowia”. Są świadomi istnienia żywności funkcjonalnej z powodu reklamy. Ta grupa nigdy nie kupiła ani nie wykazała zainteresowania tymi produktami.
Opinie konsumentów dotyczące asortymentu żywności prozdrowotnej na polskim rynku zależą od wieku, płci, wykształcenia i miejsca zamieszkania [41].
Ze względu na rosnący udział ludzi starszych, zarówno w populacji krajów rozwiniętych, w tym w Polsce, jak i rozwijających się oraz w oparciu o badania prowadzone na całym świecie, które wskazują, że starzenie się jest dodatnio skorelowane z gorszym stanem odżywienia wydaje się, że warto byłoby upowszechnić spożycie żywności funkcjonalnej wśród seniorów [31, 34, 35, 52]. Prognozuje się, że w 2020 roku na świecie ma być 723 mln osób w wieku 66 lat i więcej [18]. Stan odżywienia osób starszych wpływa na jakość ich życia oraz na zwiększoną zapadalność na choroby i śmiertelność [9, 11]. Producenci żywności dostrzegają potrzeby konsumentów w starszym wieku, ale jak dotąd niewiele jest na rynku systemowych działań, skierowanych na pozyskanie tej grupy konsumentów [3].
Produkty spożywcze z udziałem składników bioaktywnych stwarzają możliwość znacznego ograniczenia chorób dietozależnych wśród osób starszych, a w szczególności choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy typu 2, otyłości, pewnych typów nowotworów, chorób o podłożu psychicznym lub związanych ze zmniejszoną odpornością organizmu itp. [10, 32]. Aby zachęcić konsumentów do kupowania produktów prozdrowotnych, rozważa się różne drogi, m.in. subsydiowanie żywności sprzyjającej zachowaniu zdrowia oraz wprowadzanie programów edukacyjnych kształtujących nawyki żywieniowe [45]. Niezbędne są do tego popularyzacja wiedzy o tych produktach wśród osób starszych, odpowiednie instrumenty promocji żywności funkcjonalnej, prowadzenie wiarygodnych badań klinicznych na temat jej skuteczności, jak również określenie nastawienia seniorów do żywności tego typu i badanie czynników, od których to nastawienie zależy, bowiem świadomość polskich konsumentów dotycząca produktów funkcjonalnych jest nadal niska [50].
Literatura dostępna w redakcji.
