Niebezpieczne migracje substancji chemicznych z opakowań do żywności

Opakowanie stało się niezbędnym elementem procesu produkcji żywności, co oznacza, że na różnych etapach przetwarzania, przechowywania i przygotowywania rozmaite substancje chemiczne mogą być wprowadzane do naszego pożywienia, w sposób zamierzony bądź nie. Są to zarówno dodatki do żywności, pozostałości pestycydów, mykotoksyny, zanieczyszczenia środowiska, jak też składniki opakowania. Zatem, aby zapakowana żywność była bezpieczna dla konsumenta, wymagana jest stała kontrola ekspozycji tych substancji.  Ocena higieniczno-sanitarna opakowania wymaga analizy składu chemicznego materiału opakowaniowego, który obejmuje nie tylko surowiec podstawowy i składniki pomocnicze, zastosowane celowo w produkcji do uzyskania pożądanych cech materiału, ale też pozostałości po procesie wytwarzania. Środki pomocnicze i wymienione pozostałości stanowią substancje małocząsteczkowe zdolne do migracji. Oprócz toksyczności substancji migrujących, ważny jest także ich wpływ na cechy sensoryczne produktu. Brak oddziaływania materiału i opakowań na smak i zapach żywności stanowi jedno z podstawowych wymagań higieniczno-sanitarnych. Stopień migracji danej substancji pochodzącej z opakowania oraz toksyczność migranta to dwa główne czynniki, które określają ryzyko dla ludzkiego zdrowia. Proces określania ekspozycji zagrożenia pochodzącego z materiału opakowaniowego jest znormalizowany. Normy przewidują, że w takich badaniach powinno być opisane wykorzystanie i zamierzony techniczny skutek zastosowania substancji w opakowaniu, metoda analityczna detekcji zagrożenia oraz ilościowe określenie w żywności i w samym opakowaniu substancji szkodliwej, a także sposób przebiegu jej migracji. Charakterystyka zagrożenia danego składnika obejmuje badania toksykologiczne, wpływ tej substancji na zdrowie człowieka przy różnym stopniu jej

koncentracji oraz pełny profil substancji, łącznie z możliwymi produktami jej degradacji. Substancje, które mogą migrować i wpływać na bezpieczeństwo pożywienia oczywiście zależą od natury materiału opakowaniowego. Ponieważ zapotrzebowanie na opakowania produktów spożywczych jest coraz większe, wzrasta zatem zagrożenie dla konsumentów, wynikające ze wzrostu liczby potencjalnie niebezpiecznych substancji, mogących migrować z opakowania do żywności. Po migracji najbardziej niekorzystnym procesem powodującym pogorszenie jakości zapakowanego produktu jest przekazywanie zapachów przez opakowania, zwłaszcza z tworzyw sztucznych. Mogą one pochodzić bezpośrednio od materiału opakowania lub z reakcji zachodzących w materiale opakowaniowym, takich jak utlenianie, dehydratacja czy procesy starzeniowe. Produkty reakcji same mogą być bezwonne, ale w trakcie przechowywania zapakowanego produktu mogą podlegać przemianom prowadzącym do powstania obcych zapachów.