Bakterie z rodzaju Legionella w systemach wody ciepłej a pandemia COVID-19

Systemy wody w budynkach nieużytkowanych przez miesiące pandemii pozostają nietknięte, a stagnacja wody powoduje tworzenie biofilmów na przewodach i zbiornikach. Ponadto praca i stan techniczny urządzeń mechanicznych może nie podlegać rutynowej konserwacji. Stagnacja wody, którą naukowcy określają jako „zwiększony wiek wody”, brak przepływu i brak dezynfekcji może stwarzać warunki, w których bakterie szybko tworzą osady lub biofilmy. Nagły wzrost ciśnienia wody i jej zwiększony przepływ będą powodowały odrywanie się komórek ulokowanych w biofilmie i przechodzenie do przepływającej wody. Taka sytuacja zagraża obniżeniem jakości mikrobiologicznej wody w kranach, a tym samym stwarza duże ryzyko dla zdrowia publicznego. Związek między występowaniem bakterii a stagnacją wody ciepłej w systemach dystrybucji jest dobrze znany. Jednak bakteriolodzy zajmujący się mikrobiologią środowiskową ostrzegają, że w budynkach nieużytkowanych lub użytkowanych w znacznie ograniczonym stopniu, występuje podwyższenie ryzyka wzrostu bakterii Legionella sp. Na to zagrożenie zwrócił ostatnio uwagę Instytut Studiów nad Środowiskiem i Polityką (ESPRI) w raporcie zatytułowanym „Building Water Quality and Coronavirus: Flushing Guidance for Periods of Low or No Use”. Publikacja ta jest cennym dokumentem o charakterze pomocniczym i może być stosowana w przypadku braku uregulowań prawnych lub szczegółowych wytycznych w danym zakresie.

Aby nie dopuścić do namnażania bakterii Legionalla sp. właściciele i zarządcy budynków powinni chronić swoje systemy wodne. Europejskie Towarzystwo Mikrobiologii Klinicznej i Chorób Zakaźnych (ESCMID) wydało niedawno wytyczne dotyczące zarządzania ryzykiem związanym z występowaniem bakterii Legionella sp. podczas pandemii COVID-19: „Guidance for Managing Legionella in Building Water Systems during the COVID-19 pandemic”. Do głównych czynników zwiększających ryzyko rozwoju Legionella zostały zaliczone: dość niska temperatura wody ciepłej wynosząca między 25°C i 50°C, słabe przepływy wody, a także zły stan techniczny niektórych materiałów instalacyjnych (korozja). Aby ponownie uruchomić system, który był zamknięty przez czas dłuższy niż miesiąc, ESCMID zaleca stosowanie wyższej temperatury wody powyżej 60oC oraz biocydów przez co najmniej dwa dni przed pobraniem próbek wody do kontroli na obecność bakterii pneumophila. Próbki pobrane do badań mikrobiologicznych zbyt wcześnie po procesie dezynfekcji mogą bowiem dać wyniki fałszywie ujemne.

Europejska Grupa Robocza ds. zakażeń Legionella (ESGLI) wydała zalecenia dotyczące przygotowania budynków użyteczności publicznej: szpitali, sanatoriów, domów dziennego pobytu do ponownej eksploatacji. W budynkach, w których przebywać będą pacjenci z grup ryzyka, np. osoby starsze lub z obniżoną odpornością, Instytut sugeruje przesłanie próbek wody do wykwalifikowanego laboratorium w celu dokładnej analizy bakteriologicznej. Zgodnie z wytycznymi należy bardzo dokładnie przepłukać wszystkie systemy wodne, by pozbyć się zastoin wody w systemie instalacyjnym. Po przepłukaniu należy pobrać dodatkowe próbki wody, aby ustalić, czy zastosowane procesy interwencyjne zakończyły się powodzeniem, czy też w przypadku uzyskania przekroczonych limitów mikrobiologicznych – procesy dezynfekcji i przepłukiwania powinny być powtórzone.