Materiały paszowe wytwarzane z biomasy owadów to stosunkowo nowe produkty na rynku europejskim. W ostatniej dekadzie powstało wiele przedsiębiorstw rozwijających technologię produkcji, a cały sektor może pochwalić się znacznym wsparciem inwestorów. Najwięksi producenci karm dla zwierząt domowych (jak Mars i Nestle) już wprowadzają karmy dla zwierząt towarzyszących z owadami. Obecnie trwa wyścig technologiczny firm w zakresie poprawy technologii, zwiększenia wydajności i jakości końcowego produktu jakim jest białko i tłuszcz z owadów.
Niewielka natomiast część tych podmiotów posiada know-how pozwalające na skalowanie produkcji. Jednym z wiodących podmiotów na rynku jest HiProMine S.A. z podpoznańskiego Robakowa. Obecnie to jedyna w Polsce jednostka posiadająca zaplecze badawczo-rozwojowe skupiające się na optymalizacji hodowli owadów i produkcji protein, tłuszczu i nawozu pochodzenia owadziego.
HiProMine jest aktualnie największym podmiotem tej nowej branży w Polsce. Spółka powstała w 2015 r. w celu poszukiwań alternatywnych źródeł białka.
Stały wzrost populacji i rozwój akwakultury oraz kurczące się zasoby oceaniczne wytworzyły naturalną konieczność na zastąpienie białka pochodzącego z mączek rybnych. Osobnym rynkiem jest dynamicznie rozwijający się przemysł karm dla zwierząt towarzyszących tzw. petfood który również poszukuje nowych źródeł zrównoważonego środowiskowo i funkcjonalnego białka.
W ciągu dwóch ostatnich lat zatrudnienie w firmie wzrosło o ponad 60%, osiągają aktualnie poziom przeszło 50 pracowników. Wybudowanie pilotażowego zakładu demonstracyjnego w 2019 r. pozwoliło zwielokrotnić moce produkcji testowych partii towarów, a przy okazji uzyskać z ich sprzedaży istotny dochód w stosunku do pierwszych lat działalności, które skupiały się przede wszystkim na badaniach przemysłowych, walidacji produktów i budowie prototypów. W ostatnich latach nastąpił bardzo duży rozwój technologii, opatentowano wiele rozwiązań technicznych koniecznych do skalowania produkcji. Obecnie HiProMine posiada ponad 60 międzynarodowych patentów, przeszło fazę przedwdrożeniową rozwoju i jest gotowe do komercjalizacji i rozpoczęcia produkcji i sprzedaży w skali przemysłowej.
Kadra HiProMine składa się z kilkunastu naukowców pracujących w interdyscyplinarnym zespole z różnych dziedzin nauki jak biologia, entomologia, genetyka, zootechnika, weterynaria czy automatyka przemysłowa. Opracowane technologie pozwalają na pełną skalowalność produkcji przy zachowaniu wysokiej wydajności i bioasekuracji.
Produkcja białka i tłuszczu z owadów doskonale wpisuje się w założenia „Europejskiego Zielonego Ładu” i globalne trendy ochrony klimatu, zrównoważonego rozwoju gospodarki obiegu zamkniętego, a także strategię „od pola do stołu”. Emisja dwutlenku węgla, innych gazów cieplarnianych, zapotrzebowanie na wodę pitną i teren są znacznie niższe niż w przypadku innych zwierząt gospodarskich. Hodowla odbywa się w zautomatyzowanym systemie wertykalnym zmniejszając zapotrzebowanie na przestrzeń produkcyjną.
Z tysiąca m2 można uzyskać do 8,5 tys. ton owadów rocznie. Na podobnej powierzchni w Brazylii uzyskuje się zaledwie 300 – 400 kg soi.
Pozytywny wpływ produkcji HiProMine jest również bardzo dobrze widoczny w redukcji przełowienia oceanów, gdyż biomasa owadów, która będzie produkowana w nowym zakładzie odpowiada np. 40 mln sztuk makrel, które byłby odłowione w warunkach naturalnych w celu przetworzenia na mączkę rybną.
Ponadto produkcja owadów w technologii HiProMine nie wymaga zużycia wody pitnej. Zwierzęta pobierają ją wraz z pokarmem np. produktami ubocznymi przemysłu spożywczego (wytłoki warzywne, owocowe itd.). Owady produkowane w HiProMine są karmione między innymi odsortem owocowo-warzywnym czyli materiałem, który w innych okolicznościach stałby się odpadem i trafił do kompostowni zwiększając emisję gazów cieplarnianych.
W 2021 r. Spółka przeprowadziła emisję publiczną akcji w trybie subskrypcji prywatnej, co było największą emisją w historii polskich spółek zmierzających na rynek NewConnect. W najbliższych miesiącach planowane jest wprowadzenie wszystkich akcji na ten rynek. Środki pozyskane w ten sposób będą wsparciem w inwestycjach planowanych na lata 2021-2023, które zapewnią wdrożenie produktów na rynku.
W najbliższych miesiącach HiProMine rozpocznie budowę zakładu, który będzie w stanie produkować ponad 50 tys. ton biomasy z bezkręgowców rocznie. Równolegle już trwa budowa nowego centrum biotechnologicznego i wylęgarni owadów w Robakowie czyli infrastruktury towarzyszącej, ale niezbędnej w skalowaniu produkcji w nowopowstającym zakładzie przemysłowym. Centrum biotechnologiczne będzie dalej rozwijało działy genetyki, rozrodu owadów i automatyzację produkcji. Pozwoli to stać się jednym z liderów w sektorze produkcji alternatywnego białka zwierzęcego.
Procesy produkcyjne prowadzone są zgodnie z najwyższymi standardami higienicznymi i sanitarnymi regulowanymi procedurami HACCP i GMP+. Dzięki temu, oraz wyróżniającym cechom samych produktów opracowywanych przez Spółkę (wysoka zawartość białka, brak zanieczyszczeń, stabilność parametrów) firma nie ma problemów ze zbytem wyprodukowanych materiałów pilotażowych powstałych podczas walidacji technologii i procesów.
Zmiana legislacji z 17 sierpnia 2021 r. dopuszcza białko owadzie w żywieniu drobiu i trzody chlewnej. Poza sektorem zwierząt towarzyszących i akwakulturą, które do tej pory stanowiły podstawę zbytu, pojawił się kolejny potencjał w postaci zwierząt gospodarskich, choć należy zaznaczyć, że ilości konieczne dla chociażby polskich producentów pasz dla drobiu przekraczają wielokrotnie moce produkcyjne nowego zakładu.
Kolejną istotną zmianą w branży producentów biomasy owadów są pozytywne zmiany regulacyjne w wykorzystaniu odchodów z owadów jako organicznego nawozu. HiProMine jako pierwsza firma w Polsce uzyskała zgodę Ministra Rolnictwa na sprzedaż takiego nawozu.
Zaplecze naukowe HiProMine w tym współpraca z wieloma Uniwersytetami z całej Europy pozwala na bardzo dokładną walidację produktów. Spółka przeprowadziła liczne badania żywieniowe na łososiach, pstrągach, jesiotrach, drobiu i zwierzętach towarzyszących. Uzyskane wyniki są bardzo ważne we wprowadzaniu na rynek innowacyjnych mączek czy tłuszczy z owadów, podnosząc wartość produktów. Obecnie HiProMine opracowało technologię produkcji kilku rodzajów mączek o różnych poziomach białka i tłuszczu, w zależności od potrzeb klientów. Stosunkowo nowym opracowywanym produktem jest HiProMeat, czyli mięso z larw, tj. minimalnie przetworzone białko owadzie, będące idealnym zamiennikiem mięsa z kręgowców, szczególnie w dietach hipoalergicznych dla psów i kotów. Dużą zaletą tego typu niskoprzetworzonego białka jest nie tylko wysoka wartość pokarmowa ale również bardzo pozytywny wpływ na środowisko naturalne, jako czynnik ograniczający emisję gazów cieplarnianych, przełowienie oceanów i zmniejszający zużycie wody. Zastępując np. mięso wołowe czy dziczyznę w karmach dla psów mięsem owadzim producent może bezpośrednio wpływać na ślad węglowy w karmach hipoalergicznych, gdzie konieczne jest stosowanie wysokiej jakości produktów.
autor: prof. dr hab. Damian Józefiak – Członek Zarządu HiProMine S.A.
