Jak wynika z raportu Health at a Glance 2021 Polska ma jeden z najwyższych wskaźników umieralności z powodu raka wśród krajów OECD, a nowotwory są tu drugą przyczyną zgonów, zaraz po chorobach układu krążenia. To, co jemy ma wpływ na nasze zdrowie, nie jest więc niespodzianką, że zdrowa dieta oraz rezygnacja z używek mogą obniżyć ryzyko zachorowania na raka.
Co działa pronowotworowo
Międzynarodowa Agencja ds. Badań nad Rakiem (IARC) informuje, że nadwaga (BMI 25-29 kg/m2) i otyłość (BMI > 30 kg/m2) ściśle wiążą się z podwyższonym ryzykiem zachorowania na wiele rodzajów nowotworów.
Nadwaga i otyłość są uznanymi czynnikami zwiększającymi ryzyko rozwoju chorób nowotworowych. Wiele badań prowadzonych w ostatnich latach udokumentowało związek między otyłością, a wystąpieniem choroby nowotworowej. Według raportu World Cancer Research Fund otyłość zwiększa ryzyko rozwoju wielu nowotworów przewodu pokarmowego, takich jak: rak jelita grubego, gruczolakorak przełyku i wpustu, rak trzustki i pęcherzyka żółciowego oraz rak wątroby. W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia choroby nowotworowej należy zastosować odpowiednią profilaktykę i leczenie otyłości – informuje dr Naser Dib z oddziału Chirurgii Onkologicznej, Europejskie Centrum Zdrowia Otwock.
Jak podkreśla dietetyk kliniczny Monika Stromkie-Złomaniec, wśród produktów, które szczególnie determinują rozwój chorób nowotworowych są czerwone mięsa, żywność wysokoprzetworzona oraz używki, jak alkohol i nikotyna.
Kolejnym elementem diety działającym pronowotworowo jest sól. WHO rekomenduje ograniczenie soli do 5 g na dzień (1 płaska łyżeczka). Nadmiar soli w diecie przyczynia się do uszkodzenia błony śluzowej żołądka, powodując stan zapalny. Nadużywanie soli zwiększa ryzyko zachorowania na raka żołądka, tłumaczy Monika Stromkie-Złomaniec.
Owoce i warzywa ochroną przed nowotworem
Owoce i warzywa niewątpliwie są zdrowie, obfitują także w ogromną ilość związków aktywnych, które w prewencji chorób nowotworowych mają nieocenione znaczenie.
Przed uszkodzeniami cząsteczek DNA, spowodowanych różnymi czynnikami kancerogennymi (na przykład alkoholem) chronią glukozynolany. Ich źródłem są warzywa kapustne, rzodkiew, rzepa czy chrzan.
Kolejną roślinną substancją, która działa przeciwnowotworowo jest resweratrol, występujący głównie w owocach jagodowych. Jak zaznacza Monika Stromke-Złomaniec nie może go zabraknąć w diecie kobiet, ponieważ jego działanie antyestrogenowe może być pomocne w profilaktyce nowotworów gruczołu piersiowego.
Dla mężczyzn zalecane jest spożycie likopenu, który pojawia się w przetworach pomidorowych. Udowodniono korzystny wpływ likopenu na redukcję częstości występowania niektórych chorób nowotworowych, zwłaszcza prostaty, zaznacza Monika Stromkie-Złomaniec.
Błonnik pokarmowy tarczą przeciw rakowi układu pokarmowego
Najlepszym zaleceniem w kontekście ochrony przed rakiem jest zróżnicowana dieta, bogata w produkty zawierające tzw. wtórne substancje ochronne oraz błonnik pokarmowy złożony z warzyw i owoców oraz produktów z pełnego ziarna. Monika Stromkie-Złomaniec informuje, błonnik zwiększa masę stolca, przez co rozcieńcza zawarte w nim kancerogeny. Dzięki temu pasaż jelitowy trwa krócej i narażenie na wchłonięcie pronowotworowych składników z diety również. Dlatego najlepiej zjadać warzywa i owoce ze skórką, ponieważ tam błonnika jest najwięcej.
Badania jednoznacznie wskazują, że elementy codziennego życia – palenie papierosów, alkohol, otyłość, brak ruchu i zła dieta – są o wiele bardziej szkodliwe dla zdrowia i znacznie bardziej zwiększają ryzyko rozwoju raka niż zanieczyszczone środowisko czy chemikalia.
Najlepszą formą profilaktyki przeciwnowotworowej jest zmiana trybu życia. Przestrzeganie prozdrowotnych zachowań (niepalenie tytoniu, unikanie otyłości, aktywność fizyczna oraz dieta złożona z dużej ilości warzyw i owoców oraz minimalnej ilości czerwonego mięsa) zmniejsza ryzyko zachorowania na raka o 36% – podsumowuje lek. med. Małgorzata Kuc-Rajca, specjalista onkologii klinicznej w Europejskim Centrum Zdrowia Otwock.
Źródło: Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw
