Dwa podstawowe surowce do produkcji soków to zagęszczony sok jabłkowy (produkcji którego światowym liderem jest Polska) oraz zagęszczony sok pomarańczowy. Oba osiągały w ostatnim sezonie wysokie ceny, jednak to pomarańcza poszybowała wysoko w górę. Ze względu na wysokie ceny niektórzy producenci zamieniali sok pomarańczowy na jabłkowy, co podnosiło cenę tego drugiego.
Sok pomarańczowy
Sok pomarańczowy był drugim (zaraz po kakao) najsilniej drożejącym surowcem na świecie, z dynamiką sięgającą 100% rok do roku. W Polsce te ceny są odczuwalne, ale czynnikiem łagodzącym dla importerów jest umacniający się złoty. Światowa produkcja soku pomarańczowego kurczy się wolumenowo poprzez zmniejszanie produkcji w USA oraz Brazylii. Choroba zielenienia cytrusów obecna jest w 40% brazylijskich upraw pomarańczy a brazylijskie zbiory mają być najniższe od 36 lat – mówi Mariusz Dziewulski, analityk PKOBP
Sok jabłkowy
Światowy potencjał produkcji zagęszczonego soku jabłkowego koncentratu, w zależności od podaży surowca, oceniamy od 1 mln 300 do 1 mln 400 tysięcy ton – podaje Piotr Podoba, prezes Dohler sp zoo. Obserwujemy też gigantyczne spadki zakupów z Chin do USA i Rosji. Chiny, w naszej ocenie, przestają być dominującym podmiotem handlu koncentratem – podsumowuje Podoba.
Polska jest światowym graczem i europejskim potentatem w produkcji jabłkowego soku zagęszczonego i soku bezpośrednio tłoczonego. Natomiast kapitał firm przetwarzających jabłka w Polsce jest głównie niemiecki, dlatego proporcje produkcji różnych kategorii soków w poszczególnych latach się zmieniają – ten sam kapitał funkcjonujący w Polsce i w Niemczech decyduje w której lokalizacji co konkretnie produkować. Także część surowych polskich jabłek eksportowanych na rynek niemiecki przeznaczone jest do przetwórstwa w niemieckich tłoczniach.
Wysokiej pozycji naszego kraju jeśli chodzi o poziom produkcji soku zagrozić może jedynie Ukraina – już dziś rośnie sprzedaż soku z Ukrainy do Niemiec, trzeba sobie wyraźnie powiedzieć, że jeśli Ukraina wejdzie w struktury unii Europejskiej – będzie dla nas ogromną konkurencją – mówi Bożena Nosecka z Instytutu Ekonomiki Przemysłu Rolno-Spożywczego. Sok zagęszczony to półprzetwór, którego podstawowym kryterium zakupu jest cena.
Jednocześnie sezon 2023/2024 w Polsce i Europie przyniósł wysokie ceny i potężny spadek produkcji zagęszczonego soku jabłkowego ( w Polsce 200 tysięcy ton w porównaniu do ponad 400 tysięcy ton w sezonie poprzednim, w całej Europie produkcja nie przekroczyła 605 tysięcy). Powodem były niskie zbiory i wysokie ceny surowca. Światowe ceny jabłkowego koncentratu dyktowała niska podaż z Chin (gdzie coraz większą powierzchnię upraw przeznaczają pod zboża a nie sady a dodatkowo mieli spadek zbiorów jabłek) oraz rekordowe ceny soku pomarańczowego.
Szacunkowe ceny skupu jabłek w sezonie 2023/2024 wynosiły 2 zł za jabłko deserowe i 80 groszy za jabłko przemysłowe (rok wcześniej odpowiednio 1,25 i 45 groszy). Ceny nie wykazują tendencji wzrostowych.
W kolejny sezon wchodzimy bez zapasów. Jednocześnie sporo jabłoni podczas wiosny przymarzło, eksperci obserwują silny opad zawiązków, co oznacza że uszkodzonych owoców, nadających się do przetwórstwa, będzie sporo.
opracowanie przygotowane przez naszą redakcję na podstawie szeregu wystąpień wygłoszonych podczas 25 edycji sympozjum KUPS 2024 w Kielcach
