Zagraniczny handel jabłkami. Eksport
Do 2013 r. eksport jabłek z Polski wykazywał systematyczną tendencję wzrostową. Spowodowane to było przede wszystkim dynamicznym wzrostem sprzedaży do Rosji. Średni eksport jabłek do tego kraju w latach 20102013 był ponad pięciokrotnie większy w porównaniu do lat 2006-2008 i wyniósł 464,7 tys. ton, a łączna zagraniczna sprzedaż tych owoców zwiększyła się o 69% do 861,8 tys. ton. Udział Rosji w eksporcie wzrósł w tym czasie z ok. 15 do 54%. Wprowadzenie przez Rosję w sierpniu 2014 r. embarga na import z krajów UE świeżych, mrożonych i suszonych produktów ogrodniczych spowodowało zahamowanie tendencji wzrostowej zagranicznej sprzedaży jabłek z Polski.
Jednocześnie jednak średni eksport w latach 2015-2019 przekraczał przeciętny poziom z poprzednich pięciu lat o 7% i wyniósł 972 tys. ton. Wynikało to przede wszystkim ze zwiększenia eksportu do Białorusi. Eksport do Białorusi, reeksportującej w dużym stopniu polskie jabłka do Rosji, wzrósł w tych okresach dwa i pół raza do 319 tys. ton. Dwukrotnie – do 197 tys. ton zwiększył się także eksport do krajów UE-15 i o 170% do 227 tys. ton do nowych krajów członkowskich. Spośród krajów UE najbardziej wzrosła zagraniczna sprzedaż do Czech (o 179%), Rumunii (o 156%) i Litwy (o 132%), a także do Niemiec (o 88%) i Holandii (o 228%). Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że eksport do Niemiec i Holandii obejmuje przede wszystkim jabłka kierowane do zakładów przetwórczych.
Zdynamizowany został eksport do pozostałych krajów, mało liczących się w eksporcie przed wprowadzeniem rosyjskiego embarga. Dotyczy to przede wszystkim Egiptu. Średnio w latach 2015-2019 eksport do tego kraju wyniósł 51 tys. ton, wobec zaledwie 1,5 tys. tony w latach 20102014. Według nieostatecznych danych eksport do Egiptu w 2019 r. wyniósł aż 129 tys. ton i przekroczył poziom z poprzedniego roku niemal dwukrotnie, a w porównaniu z danymi z 2015-2017 aż 6,5-krotnie. Bardzo duży poziom sprzedaży do Egiptu w ostatnich latach był wynikiem akcji promujących polskie jabłka w tym kraju, ale także i w Algierii. Promocja prowadzona była w latach 2017-2019 w ramach kampanii „Czas na jabłka z Europy”. Dzięki akcji promocyjnej z 0,1 tys. ton, średnio w latach 2010-2014, do 11,2 tys. ton wzrósł eksport do Jordanii i z 1,4 do 28,3 tys. ton do Serbii. Serbia, tak jak Białoruś, w dużym stopniu reeksportuje polskie jabłka do Rosji. Zwiększa się też eksport do Indii. W latach 2010-2014 eksport do tego kraju nie był realizowany, a w okresie 2015-2019 wyniósł średnio 7 tys. ton (w 2019 r. blisko 22 tys. ton).
Eksport do pozostałych krajów, z którymi podpisano porozumienia umożliwiające eksport jabłek z Polski, tj. Kanady, Singapuru, Wietnamu, Indonezji i Chin nie jest znaczący. Eksport na dalekie rynki zbytu wymaga rozwiązania problemów dotyczących logistyki sprzedaży, w tym formowania dużych jednolitych partii jabłek o dużej jędrności. Przykład Indii wskazuje, że eksport na odległe rynki zbytu będzie się zwiększał. Rósł będzie także ich udział w geograficznej strukturze eksportu jabłek.
Polski eksport jabłek charakteryzuje się postępującą geograficzną dywersyfikacją sprzedaży. W latach 2015-2019 wyraźnie widoczne jest pozytywne spowolnienie dynamiki eksportu do Białorusi, Serbii i niektórych innych krajów uczestniczących w reeksporcie polskich jabłek do Rosji.
Najwyższe są przeciętne ceny w eksporcie jabłek do UE, krajów Bliskiego Wschodu i do krajów azjatyckich, a najniższe w eksporcie do Białorusi, Serbii, a także Bośni i Hercegowiny. Niższe od średnich są także przeciętne ceny w eksporcie do Niemiec i Holandii. Wynika to z dominacji w sprzedaży do tych krajów jabłek przemysłowych. W 2019 r. najwyższe były średnioważone ceny w eksporcie do Indii (0,59 euro/ kg) i Wielkiej Brytanii (0,57 euro/kg). Wyższe od średnich były też przeciętne ceny w sprzedaży do Egiptu (0,37 euro/ kg), Rumunii (0,36 euro/kg), Hiszpanii (0,41 euro/kg), Czech (0,41 euro/kg), Jordanii (0,38 euro/kg), Szwecji (0,37 euro/kg) i Słowacji (0,38 euro/kg). Ceny w eksporcie do Białorusi, Serbii, Bośni i Hercegowiny wyniosły odpowiednio 0,25, 0,20 i 0,19 euro/kg. Przeciętne ceny w eksporcie tych owoców w latach 2015-2019 wahały się od 0,29 do 0,41 euro/kg. Zmienność cen jest przede wszystkim wynikiem wahań podaży jabłek w Polsce.
W sezonach 2010/11-2019/20 udział eksportu w rozdysponowaniu podaży jabłek wahał się od 20% do 32%. Wskaźnik ten wyższy jest w latach relatywnie małych zbiorów w naszym kraju. W latach tych wzrasta też udział spożycia w zagospodarowaniu podaży na rynku krajowym. Wzrost udziału eksportu i spożycia w podaży w okresach niskich zbiorów jest wynikiem wyższych cen oferowanych producentom za
jabłka deserowe niż płaconych przez zakłady przetwórcze.
