W przypadku produktów takich jak napoje, istotne znaczenie ma ich opakowanie, co wynika z natury tych produktów. Pierwotnie, opakowania umożliwiały sprzedaż napojów pełniąc funkcję ochronną, tj. miały za zadanie chronić napoje przed wpływem czynników zewnętrznych, zepsuciem i utratą świeżości. Obecnie, poza tą pierwotną funkcją, opakowania napojów pełnią również inne, takie jak identyfikacyjna, reklamowa, promocyjna, jakościowa i ekologiczna.
Z punktu widzenia klientów dokonujących zakupu napojów wygląd opakowania będzie odgrywał szczególnie ważną rolę przy dokonywaniu wyboru, szczególnie wtedy, kiedy mają możliwość dokonania wyboru pomiędzy produktami o takich samych lub bardzo podobnych cechach. Atrakcyjny wygląd zwiększa wartość produktu, podnosi jego atrakcyjność i przyciąga uwagę klientów, co stanowi istotny element promocji pozwalający zyskać przewagę konkurencyjną na rynku.
Ponieważ stworzenie opakowania napoju, które będzie atrakcyjne dla klientów wymaga wiele wysiłku, starań oraz nakładów finansowych, warto zadbać o zabezpieczenie rezultatów naszej kreatywnej pracy w taki sposób, aby nikt nie mógł korzystać z niej bez naszej zgody.
Wzór przemysłowy
W przypadku opakowania najczęściej wykorzystywaną kategorią praw wyłącznych jest wzór przemysłowy, który zapewnia skuteczną ochronę jednocześnie oferując prostą i szybką procedurę jej uzyskiwania.
Przez wzór przemysłowym rozumiemy wygląd całości lub części produktu, który został mu nadany w szczególności przez: cechy linii, konturów, kształtów lub ornamentację, a także kolorystykę lub strukturę materiału z jakiego został wytworzony. Dzięki rejestracji wzoru przemysłowego, w przypadku opakowania napoju, ochroną można objąć nie tylko cały kształt opakowania, ale również jego wybrane elementy, takie jak etykieta, ornamentacja, kolorystyka, itd.
Przykłady wzorów przemysłowych zarejestrowanych dla opakowań napojów:
Źródło: www.euipo.europa.eu
Źródło: www.euipo.europa.eu
Źródło: www.euipo.europa.eu
Źródło: www.euipo.europa.eu
Źródło: www.euipo.europa.eu
Źródło: www.euipo.europa.eu
Źródło: www.euipo.europa.eu
Nowość i indywidualny charakter
Warunki jakie musi spełniać opakowanie napoju aby mogło być skutecznie chronione poprzez rejestrację wzoru przemysłowego to nowość oraz indywidualny charakter. W praktyce oznacza to, że opakowanie napoju musi różnić się od tego, co do tej pory było znane na rynku, na tyle, aby wywoływało odmienne, ogólne wrażenie na konsumencie.
Kluczowe znaczenie dla skutecznej ochrony wzoru przemysłowego ma utrzymanie innowacyjnego opakowania w tajemnicy, do momentu złożenia wniosku o rejestrację. Jeśli przed złożeniem takiego wniosku ujawnimy wygląd opakowania, np. poprzez wprowadzenie go do obrotu, a nawet umieszczenie w katalogu, ulotce reklamowej, czy w mediach społecznościowych, to wzór nie będzie uważany za nowy i nie będzie możliwe uzyskanie skutecznej ochrony.
Prawo niektórych krajów (w tym Polski) przewiduje jednak wyjątek od obowiązku posiadania nowości polegający na tym, że rejestracja wzoru przemysłowego jest możliwa pomimo, że został on wcześniej udostępniony publicznie, przy spełnieniu jednego warunku – ujawnienie to musi być dokonane przez ubiegającego się o rejestrację w okresie nie dłuższym niż dwanaście miesięcy przed złożeniem wniosku o rejestrację.
Warto jednak ostrożnie korzystać z tego wyjątku. Po pierwsze dlatego, że nie obowiązuje on we wszystkich krajach. Po drugie, ponieważ korzystanie z tego wyjątku może wiązać się z ryzykiem, że inny przedsiębiorca (świadomie bądź nie) ubiegnie nas i zarejestruje przed nami wzór przemysłowy, bardzo podobny bądź nawet identyczny z naszym.
W przypadku zarejestrowania wzoru przez konkurenta konieczne będzie podjęcie działań prawnych w celu unieważnienia rejestracji takiego wzoru przemysłowego, co jest czasochłonne, wymaga zgromadzenia odpowiednich dowodów i generuje dodatkowe koszty. Dlatego, warto z tego wyjątku od nowości korzystać z rozwagą.
Jak złożyć wniosek?
W celu uzyskania ochrony dla opakowania napoju należy złożyć wniosek o rejestrację wzoru przemysłowego w urzędzie ds. własności intelektualnej właściwym dla terytorium, na którym wzór ma być chroniony.
Rejestracja wzoru przemysłowego daje wyłączność na korzystanie z niego w sposób zarobkowy lub zawodowy przez okres 25 lat na określonym terytorium, i obejmuje m.in. prawo zakazywania wytwarzania, używania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importu czy eksportu, produktów wytworzonych według wzoru.
Warto pamiętać, że ochrona wynikająca z rejestracji wzoru przemysłowego jest ograniczona do określonego terytorium (jest to zwykle terytorium danego państwa lub regionu). W związku z tym podejmując decyzję o ochronie opakowania napoju poprzez rejestrację wzoru przemysłowego należy się zastanowić, na jakim terytorium planujemy oferować produkt.
Ochrona wynikająca z zarejestrowania wzoru przemysłowego obejmuje każdy wzór, który na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego ogólnego wrażenia, biorąc pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru. Tak zdefiniowany zakres ochrony umożliwia sprzeciwianie się przez właściciela wzoru wprowadzaniu na rynek produktów, które stanowią dokładne kopie zarejestrowanego wzoru przemysłowego ale również produktów podobnych jeśli wywołują takie samo ogólnego wrażenie co zarejestrowany wzór przemysłowy.
Warto pamiętać, że zarejestrowany wzór przemysłowy jest istotną wartością niematerialną przedsiębiorstwa, stanowiąc jeden z aktywów podnoszących jego wartość. Taki wzór może być przedmiotem sprzedaży lub licencji, a więc stanowić dodatkowe źródło dochodu dla przedsiębiorcy. Właściciel zarejestrowanego wzoru przemysłowego może udzielić osobie trzeciej licencji na korzystanie z tego wzoru na określonych warunkach.
Przedsiębiorca, który nie chroni wyglądu opakowania, naraża się na ryzyko nieuprawnionego wprowadzenia przez konkurenta do obrotu produktu wyglądającego identycznie lub łudząco podobnie. Takie nieuczciwe działanie konkurenta niesie za sobą ryzyko wprowadzenia w błąd potencjalnych klientów, którzy mogą być przekonani że nabywając dany napój, otrzymują towar oryginalny pochodzący od określonego producenta. Może to wpłynąć na zmniejszenie zysków przedsiębiorstwa, a także jeśli produkty konkurencji są gorszej jakości może zaszkodzić renomie przedsiębiorcy.
Brak zarejestrowanego wzoru przemysłowego powoduje, że działania prawne wobec konkurenta wprowadzającego do obrotu towary wyglądające identycznie lub łudząco podobnie, są dużo trudniejsze i bardziej kosztowne, ponieważ konieczne jest przeprowadzenie czasochłonnego i kosztownego postępowania dowodowego.
Tymczasem w wyniku rejestracji wzoru przemysłowego otrzymujemy świadectwo rejestracji, które potwierdza nasze prawa i określa zakres ochrony co usprawnia przebieg postępowania w przypadku naruszenia prawa do zarejestrowanego wzoru przemysłowego.
Jeśli chcecie Państwo rozszerzyć swoją wiedzę dotyczącą znaków towarowych i wzorów przemysłowych zapraszamy na bezpłatny webinar, który specjalnie dla branży spożywczej przygotowała i poprowadzi Joanna Piłka już 16 czerwca o g. 15:00.
Bezpłatna rejestracja: https://patpol.clickmeeting.com/budowanie-wartosci-firmy-spozywczej-rola-znakow-towarowych-i-wzorow-przemyslowych/register?_ga=2.105322499.1690839171.1621854560-767189550.1617017644
Polecamy również inne publikacje kancelarii Patpol:
